Cuốn sách được in theo khổ 25 x 25cm do nhà xuất bản Kim Đồng, phát hành năm 2011. Đây là cuốn sách được biên soạn bởi nhóm tác giả Nguyễn Quốc Tín, Nguyễn Như Mai, Nguyễn Huy Thắng. 154 trang giấy của tác phẩm là những câu chuyện về 35 nhân vật lịch sử lừng lẫy của dân tộc. Tại sao nhóm tác giả lại gọi những nhân vật này “tên còn trẻ mãi”? Bởi cuốn sách đề cập đến những câu chuyện thời thơ ấu, thời tuổi trẻ của các tấm gương anh dũng yêu nước, có những nhân vật đã mãi mãi nằm xuống khi tuổi đời còn quá trẻ. Bạn đọc sẽ thấy người anh hùng làng Phù Đổng (Thánh Gióng), cờ lau Vạn Thắng Vương (Đinh Bộ Lĩnh), cậu bé ở chùa có tiên lượng đế vương (Lý Thái Tổ), Bảng nhãn 17 tuổi Lê Văn Hưu, ông Trạng trẻ con Nguyễn Hiền, Sen trong giếng ngọc Mạc Đĩnh Chi, vị vua trẻ cấp tiến Thành Thái, hay cây đuốc sống Thành Đồng Lê Văn Tám, người con gái Đất Đỏ Võ Thị Sáu, và không thể thiếu câu chuyện về bậc vĩ nhân của dân tộc sinh ra từ làng Sen - Hồ Chí Minh…
Lật từng trang sách ta đều thấy mỗi câu chuyện đều có hình ảnh minh họa đi kèm. Từng câu chuyện về mỗi nhân vật sẽ đưa độc giả đi hết từ bất ngờ này đến thú vị khác khi nhận ra điều gì đã hun đúc nên một tinh thần Việt kiên cường trong con người họ từ khi còn rất trẻ. Dù xuất thân bình dân hay quyền quý, nhà toán học xuất sắc hay nữ sĩ tài danh, đã lưu danh thiên cổ hay là anh hùng thời hiện đại thì họ vẫn là những tấm gương còn trẻ mãi theo thời gian. Nhóm biên soạn cũng đã nêu cho chúng ta những ví dụ điển hình như “Đức Thánh Gióng mới lên ba đã giúp dân đuổi giặc, Trần Quốc Toản 16 tuổi đã lập chiến công hiển hách trong cuộc Bình Nguyên. Trẻ như Đinh Bộ Lĩnh từ nhỏ đã thích chơi trò phất ngọn cờ lau, như Lê Quý Đôn đã sớm có ý thức phải siêng học, kẻo hổ mang danh tiếng thế gia, như anh Lý Tự Trọng chưa đầy 17 tuổi đã dõng dạc tuyên bố trước tòa án thực dân Pháp: “con đường của thanh niên chỉ có thể là con đường cách mạng và không thể là con đường nào khác”… Hòa mình vào mỗi trang sách như ngồi vào chiếc máy thời gian, ngược dòng lịch sử và sống trong tuổi thơ của những con người đã làm nên lịch sử nước Việt Nam mà ta hằng ngưỡng mộ…
Cuốn sách này viết về nhân vật lịch sử nhưng lại gây được hiệu ứng thích thú, tò mò, lôi cuốn người đọc bởi lối kể như truyện cổ tích. Các em sẽ thấy những con người phi thường cũng có tuổi thơ bình thường như bao người, cũng ham chơi đùa nghịch, bị đòn roi, bắt nạt, nhưng có tình yêu thương bao bọc của gia đình, hàng xóm quê hương, được chỉ bảo những điều hay lẽ phải, đã hun đúc trong họ lòng tự tôn dân tộc, chí khí hiên ngang, hình thành nên những tượng đài anh dũng sau này. Nhóm biên soạn đã rất khéo léo chọn những nhân vật lịch sử theo từng thời kỳ của đất nước, khi bạn đọc đã bị lôi cuốn bởi một nhân vật lịch sử, chắc chắn sẽ muốn tìm hiểu thêm về diễn biến lịch sử trong giai đoạn này và những giai đoạn tiếp theo. Từ đó mà lĩnh hội kiến thức một cách nhẹ nhàng, đơn giản và thẩm thấu lâu bền, cả sự kiện nhỏ đến những dấu mốc quan trọng của quốc gia, từ thời dựng nước đến giữ nước, những đổi thay của các triều đại sẽ được độc giả lưu tâm tìm hiểu.
Với hơn 150 trang in màu và nhiều hình ảnh sinh động, cuốn sách gồm 35 câu chuyện tập trung kể về thời trẻ của 35 nhân vật nổi bật trong cả truyện truyền thuyết và lịch sử gắn liền với những sự kiện lớn trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc, từ thời Hùng Vương dựng nước cho tới thời kì cách mạng sau này. Sự lựa chọn bao gồm cả những người có thật, và cả nhân vật trong truyền thuyết, bởi như suy nghĩ của nhóm biên soạn “trong đời sống của người Việt Nam ta, lịch sử và truyền thuyết nhiều khi đã hòa nhập làm một tạo nên những giá trị văn hóa tinh thần đầy sức sống”. Trẻ như anh Lý Tự Trọng, chưa đầy 17 tuổi, là người Cộng sản Việt Nam đầu tiên ra trước tòa án đại hình của thực dân Pháp và dõng dạc tuyên bố: “Con đường của thanh niên chỉ có thể là con đường cách mạng và không thể nào là con đường khác”; như chị Võ Thị Sáu – người con gái Đất Đỏ dũng cảm, một người con gái anh hùng:
Trên cành chim hót chim ơi
Ta làm cách mạng ta vui đến cùng
Ngày mai chim đến mà ăn
Nhà tù Côn Đảo thành đồng lúa thơm…
Họ sinh ra và lớn lên vào những giai đoạn lịch sử khác nhau của dân tộc, xuất thân từ những thành phần khác nhau từ những người dân bình thường đến sinh viên trí thức đến người công nhân lao động. Nhưng ở họ có một điểm chung, đó là lòng yêu nước nồng nàn. Họ là những người sống mãi:
Nếu là con chim chiếc lá
Thì con chim phải hót, chiếc lá phải xanh
Lẽ nào vay mà không có trả
Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình!
Đọc các dòng thơ, tác giả đã cho ta thấy rõ nét về những nhân vật chính trong câu chuyện. Một chàng Chử Đồng Tử khỏe khoắn, chăm chỉ; một Đinh Bộ Lĩnh gan dạ, mưu trí. Một chị Võ Thị Sáu dũng cảm, yêu nước. Tất cả hòa quyện lại với nhau tạo nên những tình tiết khó phai trong lòng người đọc, người nghe.
Và các bạn biết không có một điều đặc biệt ở cuốn sách này, là sự nỗ lực của nhóm tác giả biên soạn theo cách thức để bạn đọc nhỏ tuổi yêu thích hơn sách danh nhân. Những câu chuyện hấp dẫn, sinh động, nhiều tình tiết, với những điểm nhấn gây ấn tượng, và còn có thêm phần thông tin mở rộng linh hoạt. Mỗi nhân vật được kể đều gắn với một bối cảnh lịch sử, với không khí của thời đại, văn hóa của thời đại đó, và tùy từng nhân vật lại có góc nhìn thích hợp, từ câu chuyện nhân vật đến những vấn đề văn hóa giúp bạn đọc ở trong nước hay nước ngoài có thêm nhiều kiến thức về văn hóa, lịch sử đất nước. Như trong câu chuyện về tuổi trẻ Đinh Bộ Lĩnh, vị vua thuở nhỏ là cậu bé chăn trâu chơi trò trận giả, có phần mở rộng về loạn 12 sứ quân mà Đinh Bộ Lĩnh là người có công dẹp loạn, thống nhất đất nước. Họăc trong câu chuyện về Trần Quốc Toản, có câu chuyện về tước vương và tước hầu. Thế nào là Hoài Văn Hầu? Tại sao lại Chiêu Văn Vương… Kế bài về trạng nguyên trẻ tuổi Mạc Đĩnh Chi, một nhân vật rất giỏi về câu đối, là phần mở rộng hết sức thú vị về câu đối là gì…
Đọc từng sự kiện diễn ra trong đời mỗi vị tiền nhân chúng ta thêm nể phục về tinh thần hiếu học, tinh thần yêu nước chống giặc ngoại xâm của những bậc đế vương hoặc những con người bình thường nhưng rất đỗi phi thường.
Trong cuốn sách, ngoài chuyện về thời thơ ấu của nhân vật lịch sử, còn có bảng chú giải về các sự kiện lịch sử có liên quan tới nhân vật lịch sử đó. Tác giả cũng không quên lồng ghép vào trang sách những lễ hội đặc sắc được dân làng và nhà nước tổ chức hàng năm để tưởng nhớ, tri ân công lao to lớn của các vị hiền nhân. Những câu đối đáp tinh anh, mà thế hệ thiếu nhi ngày nay ít được nghe đến cũng được trình bày cụ thể.
Từ nhiều tư liệu trong chính sử và các truyền thuyết dân gian, nhóm biên soạn đã viết nên những thiên truyện hấp dẫn với nhiều tình tiết lí thú, li kì như truyện cổ tích. Hình tượng lịch sử được tái hiện một cách sống động, bình dị. Điều này đã hiểu đúng tâm lý và thị hiếu của các độc giả nhỏ tuổi, đây được xem như là thành công bước đầu trong con đường hướng dẫn các em nhỏ tìm hiểu về lịch sử nước nhà.
Với nội dung phong phú, tranh minh họa rất đẹp, chân thực, bắt mắt kèm theo những thông tin bổ ích về nhiều lĩnh vực khác nhau, cuốn sách này sẽ là nguồn tư liệu quan trọng không chỉ dành cho thiếu nhi mà còn dành cho bạn đọc nhiều lứa tuổi. Không những vậy “Những nhân vật tên còn trẻ mãi” còn có ý nghĩa giáo dục sâu sắc. Hi vọng rằng cuốn sách “Những nhân vật tên còn trẻ mãi” làm hành trang cho mình trong quá trình học tập và thực hiện những ước mơ hoài bão tươi đẹp!
Thư viện xin trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc!